Below is the uncorrected machine-read text of this chapter, intended to provide our own search engines and external engines with highly rich, chapter-representative searchable text of each book. Because it is UNCORRECTED material, please consider the following text as a useful but insufficient proxy for the authoritative book pages. Sharing of research results - Chia sẻ kết quả nghiên cứu English version Bản dá»ch tiếng Viá»t In the 17th century, many scientists kept new Và o thế ká»· 17, nhiá»u nhà khoa há»c Äã giữ bà máºt vá» những findings secret so that others could not claim the phát hiá»n má»i cá»§a há» Äá» tránh viá»c những ngưá»i khác sẽ results as their own. Prominent figures of the time, tuyên bá» Äó là phát hiá»n cá»§a mình. Trong bá»i cảnh cá»§a thá»i including Isaac Newton, often avoided announcing bấy giá», các nhà khoa há»c bao gá»m Isaac Newton cÅ©ng their discoveries for fear that someone else would thưá»ng tránh công bá» những khám phá má»i vì sợ ai Äó sẽ claim priority. nháºn vÆ¡ rằng há» má»i chÃnh là ngưá»i khám phá (claiming priority17). The solution to the problem of making new Giải pháp cho vấn Äá» Äảm bảo lợi Ãch cá»§a tác giả khi truyá»n discoveries available to others while assuring their tải những khám phá má»i Äã ÄÆ°á»£c Äá» xuất bá»i Henry authors credit was worked out by Henry Oldenburg, Oldenburg - thư ký cá»§a Hiá»p há»i Hoà ng gia Luân Äôn (Royal the secretary of the Royal Society of London. He Society of London). Ãng Äã thuyết phục ÄÆ°á»£c các nhà khoa won over scientists by guaranteeing both rapid há»c khác bằng cách Äảm bảo xuất bản nhanh chóng các công publication in the societyâs Philosophical bá» má»i tại tạp chà Philosophical Transactions cá»§a Hiá»p há»i và Transactions and the official support of the society sá»± á»§ng há» chÃnh thức từ Hiá»p há»i nếu quyá»n ưu tiên cá»§a tác if the authorâs priority was questioned. Oldenburg giả bá» nghi ngá». Oldenburg cÅ©ng tiên phong trong viá»c gá»i các also pioneered the practice of sending submitted bản thảo Äã ná»p cho các chuyên gia Äá» Äánh giá chất lượng manuscripts to experts who could judge their cá»§a chúng. Những giải pháp nà y Äã thúc Äẩy sá»± ra Äá»i cá»§a các quality. Out of these arrangements emerged both tạp chà khoa há»c hiá»n Äại và quá trình phản biá»n chéo (peer the modern scientific journal and the practice of review). peer review. Various publication practices, such as the standard Các hưá»ng dẫn thá»±c hà nh công bá» thưá»ng khác nhau giữa các scope of a manuscript and authorship criteria, vary lÄ©nh vá»±c, chẳng hạn khác vá» phạm vi nghiên cứu cá»§a bản thảo from field to field, and digital technologies are và các tiêu chà vá» quyá»n tác giả. Sá»± phát triá»n cá»§a các công creating new forms of publication. Nevertheless, nghá» kỹ thuáºt sá» hiá»n Äang tạo ra các hình thức xuất bản má»i. publication in a peer-reviewed journal remains the Tuy nhiên, viá»c công bá» trên má»t tạp chà có phản biá»n chéo most important way of disseminating a complete set vẫn là cách quan trá»ng nhất Äá» chia sẻ má»t kết quả nghiên of research results. The importance of publication cứu hoà n chá»nh. Tầm quan trá»ng cá»§a viá»c công bá» cho thấy accounts for the fact that the first to publish a view má»t sá»± tháºt rằng ngưá»i Äầu tiên công bá» má»t quan Äiá»m hay or findingânot the first to discover itâtends to get phát hiá»n má»i có xu hưá»ng ÄÆ°á»£c ghi nháºn phần lá»n công lao most of the credit for the discovery. cho Äiá»u Äó, chứ không phải là ngưá»i Äầu tiên khám phá ra chúng. 17 Claiming priority: ÄÆ°á»£c hiá»u là quyá»n tác giả và sá» hữu trà tuá» 47 Once results are published, they can be freely used Má»t khi kết quả ÄÆ°á»£c công bá», các nhà nghiên cứu khác có by other researchers to extend knowledge. But until thá» tá»± do sá» dụng chúng Äá» má» rá»ng kiến thức. Nhưng trưá»c the results are so widely known and familiar that khi các kết quả ÄÆ°á»£c biết Äến rá»ng rãi và quen thuá»c Äến mức they have become common knowledge, people who chúng trá» thà nh kiến thức phá» biến, những ngưá»i sá» dụng use them are obliged to recognize the discoverer by chúng có nghÄ©a vụ phải công nháºn ngưá»i khám phá bằng các means of citations. In this way, researchers are trÃch dẫn. Qua Äó, các tác giả ÄÆ°á»£c Äá»n Äáp bằng sá»± công rewarded by the recognition of their peers for nháºn cá»§a các Äá»ng nghiá»p. making results public. It may be tempting to adopt a useful idea from an Nhiá»u ngưá»i dá» dà ng kế thừa má»t ý tưá»ng hữu Ãch từ má»t bà i article, manuscript, or even a casual conversation báo, bản thảo, hoặc tháºm chà là má»t cuá»c trò chuyá»n bình without giving credit to the originator of that idea. thưá»ng mà không ghi nháºn công lao cá»§a ngưá»i khá»i xưá»ng ý But researchers have an obligation to be tưá»ng Äó. Tuy váºy, các nhà nghiên cứu có nghÄ©a vụ phải hết scrupulously honest with themselves and with sức trung thá»±c vá»i bản thân và vá»i những ngưá»i khác trong others regarding the use of othersâ ideas. This allows viá»c sá» dụng ý tưá»ng cá»§a những ngưá»i khác. Äiá»u nà y cho readers to locate the original source the author has phép ngưá»i Äá»c xác Äá»nh ÄÆ°á»£c nguá»n tà i liá»u tham khảo mà used to justify a conclusion, and to find more tác giả Äã sá» dụng Äá» biá»n luáºn cho má»t kết luáºn và Äá» tìm detailed information about how earlier work was thêm thông tin chi tiết nhằm là m rõ sá»± khác biá»t cá»§a công bá» done and how the current work differs. Researchers trưá»c Äó và công bá» hiá»n tại. Các nhà nghiên cứu cÅ©ng ÄÆ°á»£c also are expected to treat the information in a kỳ vá»ng phải bảo máºt thông tin cá»§a bản thảo Äang ÄÆ°á»£c xét manuscript submitted to a journal to be considered duyá»t Äá» ÄÄng tải trên tạp chà hoặc Äá» cương nghiên cứu for publication or a grant proposal submitted to an Äang xin tà i trợ. Bên cạnh Äó, viá»c trÃch dẫn Äúng là Äiá»u cá»t agency for funding as confidential. Proper citation, yếu Äá»i vá»i giá trá» cá»§a má»t tà i liá»u tham khảo. Khi phân tÃch kỹ too, is essential to the value of a reference. When cà ng, nhiá»u danh mục trÃch dẫn trong các bà i báo Äã xuất bản analyzed carefully, many citations lists in published có nhiá»u sai sót. Ngoà i viết sai chÃnh tả, tiêu Äá», nÄm và sá» papers contain numerous errors. Beyond incorrect trang, các trÃch dẫn có thá» không liên quan Äến thông tin spellings, titles, years, and page numbers, citations ÄÆ°á»£c ÄÆ°a ra hoặc không há» trợ các láºp luáºn ÄÆ°á»£c trình bà y may not be relevant to the current work or may not trong bà i báo. Các tác giả có thá» Äang cá» gắng thá»i phá»ng tầm support the points made in the paper. Authors may quan trá»ng cá»§a má»t bà i báo má»i bằng cách trÃch dẫn các bà i try to inflate the importance of a new paper by báo Äã xuất bản nhưng không thảo luáºn rõ rà ng vá» má»i liên including a reference to previously published work há» giữa kết quả má»i cá»§a há» vá»i những nghiên cứu Äó. Do Äó, but failing to clearly discuss the connection between viá»c thá»±c hiá»n phản biá»n chéo bà i báo là rất quan trá»ng Äá» their new results and those reported in the previous ngÄn chặn những vấn Äá» nêu trên. study. Practices such as responsible peer review are thus important tools to prevent these problems. Citations are important in interpreting the novelty Các trÃch dẫn có vai trò quan trá»ng trong viá»c thá» hiá»n tÃnh and signifi- cance of a paper, and they must be má»i và ý nghÄ©a cá»§a má»t bà i báo, và chúng phải ÄÆ°á»£c thá»±c hiá»n prepared carefully. Researchers have a má»t cách cẩn tháºn. Các nhà nghiên cứu có trách nhiá»m tìm 48 responsibility to search the literature thoroughly kiếm tà i liá»u má»t cách kỹ lưỡng và trÃch dẫn chÃnh xác các and to cite prior work accurately. Implied in this công trình trưá»c Äó. Hà m ý cá»§a viá»c nà y là các tác giả nên cá» responsibility is that authors should strive to cite gắng trÃch dẫn (và Äá»c) bà i báo gá»c hÆ¡n là (hoặc thêm và o) (and read) the original paper rather than (or in má»t bà i báo má»i công bá» gần Äây hoặc bà i báo dạng tá»ng addition to) a more recent paper or review article quan (review article) chứa Äá»±ng ná»i dung cá»§a bà i báo gá»c. that relies on the earlier article. Researchers have other ways to disseminate Các nhà nghiên cứu có nhiá»u cách khác nhau Äá» truyá»n tải các research findings in addition to peer-reviewed kết quả nghiên cứu bên cạnh các bà i báo có phản biá»n chéo, research articles. Some of these, such as seminars, chẳng hạn như trong há»i thảo, tá»a Äà m, há»i nghá», tóm tắt conference talks, abstracts, and posters represent (abstract) và áp phÃch (poster) - những cách công bá» truyá»n long- standing traditions within science. Generally, thá»ng Äã có từ lâu trong giá»i khoa há»c. Nói chung, những cách these communications are seen as preliminary in truyá»n thông khác nhau nà y Äá»u nhằm giúp tác giả có cÆ¡ há»i nature, giving an author the chance to get feedback nháºn ÄÆ°á»£c phản há»i vá» các nghiên cứu Äang tiến hà nh, trưá»c on work in progress before full publication in a peer- khi công bá» bản hoà n chá»nh trên má»t tạp chà có phản biá»n reviewed journal. chéo. New communication technologies provide Các công nghá» truyá»n thông má»i hiá»n nay mang lại nhiá»u cÆ¡ researchers with additional ways to distribute há»i cho các nhà nghiên cứu công bá» kết quả nhanh chóng và research results quickly and broadly. For example, rá»ng rãi. Và dụ như các dữ liá»u thô, mô hình tÃnh toán, kết quả raw data, computational models, the outputs of Äầu ra cá»§a các công cụ, công cụ mô phá»ng, bản ghi âm các instruments, simulation tools, records of cuá»c thảo luáºn và bản thảo nháp, tất cả Äá»u có thá» ÄÆ°á»£c ÄÄng deliberations, and draft papers all can be posted tải trá»±c tuyến và bất kỳ ai cÅ©ng có thá» tiếp cáºn trưá»c khi chúng online and accessed by anyone before any of these ÄÆ°á»£c phản biá»n chéo. results have undergone peer review. To the extent that these new communication Trong chừng má»±c nà o Äó, các công nghá» truyá»n thông má»i Äã methods speed and broaden the dissemination and Äẩy nhanh và má» rá»ng viá»c chia sẻ và xác minh các kết quả, verification of results, they strengthen research. góp phần thúc Äẩy nghiên cứu. Giá»i khoa há»c cÅ©ng có lợi khi Science also benefits when more individuals have các nhà nghiên cứu có nhiá»u cÆ¡ há»i hÆ¡n Äá» truy cáºp và o dữ greater access to raw data for use in their own work. liá»u thô nhằm phục vụ cho nghiên cứu cá»§a há». Tuy nhiên, nếu However, if these new ways of disseminating những phương thức công bá» kết quả nghiên cứu má»i mẻ nà y research results bypass traditional quality control bá» qua các cÆ¡ chế kiá»m soát chất lượng truyá»n thá»ng, chúng mechanisms, they risk weakening conventions that có nguy cÆ¡ là m lá»ng lẻo các quy ưá»c chung có lợi cho khoa have served science well. In particular, peer review há»c. Cụ thá», viá»c phản biá»n chéo mang lại các Äánh giá có giá offers a valuable way of evaluating and improving trá» và giúp nâng cao chất lượng các bà i báo khoa há»c. Các the quality of scientific papers. Methods of phương thức truyá»n thông không có phản biá»n chéo hoặc quá communication that do not incorporate peer review trình kiá»m tra Äá»i sánh có thá» là m giảm Äá» tin cáºy cá»§a thông or a comparable vetting process could reduce the tin khoa há»c. Các nhà nghiên cứu nên hạn chế công khai kết 49 reliability of scientific information. There are several quả trưá»c khi những kết quả Äó ÄÆ°á»£c phản biá»n chéo vì má»t reasons why researchers should refrain from và i lý do. Nếu má»t nhà nghiên cứu công bá» kết quả sÆ¡ bá» mà making results public before those results have sau Äó ÄÆ°á»£c chứng minh là không chÃnh xác hoặc không been peer reviewed. If a researcher publicizes a Äúng, thì ná» lá»±c cá»§a các nhà nghiên cứu có thá» bá» lãng phà và preliminary result that is later shown to be lòng tin cá»§a công chúng Äá»i vá»i cá»ng Äá»ng khoa há»c có thá» bá» inaccurate or incorrect, considerable effort by suy giảm. Nếu kết quả nghiên cứu ÄÆ°á»£c gá»i cho các nhà researchers can be wasted and public trust in the nghiên cứu khác hoặc cho công chúng trưá»c khi xuất bản trên scientific community can be undermined. If research tạp chÃ, các nhà nghiên cứu cần sá» dụng má»t sá» quy trình results are made available to other researchers or to phản biá»n thay thế18, khi chưa thông qua quy trình phản biá»n the public before publication in a journal, chÃnh thức cá»§a tạp chÃ. HÆ¡n nữa, nếu các nhà nghiên cứu có researchers need to use some kind of peer review dá»± Äá»nh xuất bản chúng trên má»t tạp chÃ ÄÆ°á»£c phản biá»n process that may compensate for the lack of the chéo, thì há» nên tháºn trá»ng khi ÄÄng tải bất kỳ thứ gì (chẳng formal journal process. Moreover, researchers hạn như dữ liá»u thô hoặc sá» liá»u) lên má»t trang thông tin Äiá»n should be cautious about posting anything (such as tá» có thá» truy cáºp công khai. Má»t sá» tạp chà coi viá»c ÄÄng tải raw data or figures) to a publicly accessible Web site thông tin trên má»t trang thông tin Äiá»n tá» là âxuất bản trưá»câ if they plan to publish the material in a peer- (prior publication), Äiá»u nà y có thá» khiến nhà nghiên cứu mất reviewed journal. Some journals consider disclosure Äi quyá»n công bá» dữ liá»u chÃnh thức sau Äó. of information on a website to be âprior publication,â which could disqualify the investigator from subsequently publishing the data more formally. Publication practices are susceptible to abuse. For Các hoạt Äá»ng xuất bản rất dá» bá» lợi dụng. Và dụ, các nhà example, researchers may be tempted to publish nghiên cứu có thá» bá» cám dá» Äá» xuất bản các kết quả nghiên virtually the same research results in two different cứu hầu như giá»ng nhau á» hai nÆ¡i khác nhau, mặc dù hầu hết places, although most journals and professional các tạp chà và hiá»p há»i chuyên môn Äá»u nghiêm cấm hà nh vi societies explicitly prohibit this practice. They also nà y. Há» cÅ©ng có thá» công bá» kết quả cá»§a mình trong ânhững may publish their results in âleast publishable ÄÆ¡n vá» cho phép xuất bản tá»i thiá»uâ (least publishable units) - unitsââpapers that are just detailed enough to be những tạp chà chá» xuất bản ná»i dung má»t cách vừa Äá»§ mà published but do not give the full story of the không ÄÆ°a ra toà n bá» câu chuyá»n cá»§a dá»± án nghiên cứu. research project described. These practices waste Những hoạt Äá»ng nà y là m lãng phà nguá»n lá»±c và thá»i gian cá»§a the resources and time of editors, reviewers, and ngưá»i biên táºp, ngưá»i phản biá»n, ngưá»i Äá»c và chi phà cá»§a readers and impose costs on the scientific ÄÆ¡n vá» nghiên cứu. Chúng cÅ©ng có thá» phản tác dụng nếu má»t enterprise. They also can be counterproductive if a nhà nghiên cứu lại có ÄÆ°á»£c danh tiếng khi xuất bản công bá» researcher gains a reputation for publishing shoddy kém chất lượng hoặc không hoà n thiá»n. Nháºn thấy tầm quan or incomplete work. Reflecting the importance of trá»ng cá»§a chất lượng, má»t sá» tá» chức và cÆ¡ quan liên bang Äã quality, some institutions and federal agencies have áp dụng các quy Äá»nh vá» những tạp chà Äạt tiêu chuẩn khi xem 18 Tham khảo quy trình cá»§a BioRxiv: https://connect.biorxiv.org/news/2022/06/13/screening_procedures 50 adopted policies that limit the number of papers xét má»t cá nhân ÄÆ°á»£c Äánh giá hoà n thà nh công viá»c, thÄng that will be considered when an individual is chức hoặc nháºn tà i trợ. evaluated for employment, promotion, or funding. Restrictions on Peer Review and the Flow of Các giá»i hạn trong phản biá»n chéo và dòng thông tin khoa Scientific Information há»c In some cases, scientific results cannot be freely Trong má»t sá» trưá»ng hợp, các kết quả khoa há»c không thá» disseminated because doing so might pose risks to ÄÆ°á»£c phá» biến má»t cách tá»± do vì là m như váºy có thá» gây ra commercial interests, national security, human rá»§i ro cho lợi Ãch thương mại, an ninh quá»c gia, sức khá»e con health, or other objectives. For example, a company ngưá»i hoặc các mục tiêu khác. Và dụ, má»t công ty có thá» chá»n may choose not to publish internally conducted không công bá» những nghiên cứu tiến hà nh ná»i bá» bá»i vì Äiá»u research that could give it an edge in the nà y có thá» mang lại lợi thế cho công ty trên thá» trưá»ng. Hoặc marketplace. Or a government or university-based phòng thà nghiá»m cá»§a chÃnh phá»§ hoặc trưá»ng Äại há»c có thá» laboratory may not be able to publish studies không công bá» các nghiên cứu liên quan Äến mầm bá»nh ÄÆ°á»£c involving pathogens that could be used as biological sá» dụng là m vÅ© khà sinh há»c hoặc kết quả toán há»c liên quan weapons or mathematical results related to Äến máºt mã (cryptography). Những giá»i hạn nà y và các giá»i cryptography. These and similar restrictions on hạn tương tá»± trong công bá» là vấn Äá» Äang ÄÆ°á»£c tranh cãi và publications are controversial and (widely) debated. tranh luáºn rá»ng rãi. Researchers working under such conditions may Trong những trưá»ng hợp trên, các nhà nghiên cứu có thá» cần need to find alternate ways of exposing their work phải tìm ra những cách thay thế Äá» trình bà y công viá»c cá»§a há» to professional scrutiny. for example, internal vá»i sá»± giám sát chuyên nghiá»p. Và dụ, những ngưá»i phản biá»n reviewers or properly structured visiting ná»i bá» (internal reviewers) hoặc há»i Äá»ng Äánh giá ngoà i vá»i committees can examine proprietary or classified cÆ¡ cấu thà nh viên phù hợp (structured visiting committees) research while maintaining confidentiality. có thá» Äánh giá những nghiên cứu Äá»c quyá»n hoặc tuyá»t máºt nhưng vẫn duy trì tÃnh bảo máºt thông tin. The publication of results from fundamental Viá»c công bá» các kết quả từ nghiên cứu khoa há»c cÆ¡ bản scientific research has generally not been restricted thưá»ng không bá» hạn chế á» Hoa Kỳ, trừ khi những kết quả Äó in the United States unless those results are deemed ÄÆ°á»£c coi là rất quan trá»ng Äá»i vá»i an ninh quá»c gia và Äã ÄÆ°á»£c so critical to national security that they are phân loại trưá»c Äó. Gần Äây nhất là các nghiên cứu liên quan classified. The most recent episodes stem from the tá»i vụ khá»§ng bá» ngà y 11 tháng 9 và tiếp theo là sá»± cá» bá»nh terrorist attacks of September 11th and the than á» Washington và o nÄm 2001. ChÃnh phá»§ Hoa Kỳ Äã subsequent anthrax incidents in Washington in thông qua hoặc xem xét các biá»n pháp Äá» hạn chế quyá»n truy 2001. The U.S. government adopted or considered cáºp và o nhiá»u loại thông tin hoặc tà i liá»u Äá» tÄng cưá»ng giám measures to restrict access to an expanded range of sát sinh viên và các nhà nghiên cứu nưá»c ngoà i, và Äá» sà ng information or materials, to increase the monitoring lá»c má»t sá» công bá» chứa âthông tin nhạy cảmâ. Tất cả các of foreign students and researchers, and to screen bưá»c là m nà y là m giảm tÃnh chất công khai vá»n có cá»§a nghiên 51 some publications for âsensitive information.â All of cứu khoa há»c và phải liên tục ÄÆ°á»£c cân nhắc cẩn tháºn so vá»i these steps reduce the traditional openness of các lợi Ãch an ninh quá»c gia mà chúng có thá» tạo ra. scientific research and must continually be carefully weighed against the national security benefits they might produce. 52 (责任编辑:) |